Masz dość nudnego zakuwania? Chcesz uczyć się sprytnie, czyli możliwie szybko i skutecznie? Poznaj uniwersalną zasadę „pracuj mądrze, a nie ciężko”, a wraz z nią metody efektywnej nauki! Zmień nawyki uczenia się, zaoszczędź czas i ciesz się wiedzą na 5!
Na początku ustalmy kilka faktów — efektywna nauka pozwoli Ci szybciej zapamiętywać informacje oraz sprawi, że pozostaną one w Twojej głowie na dłużej. Nie oznacza to jednak, że od razu osiągniesz najwyższy level efektywności w uczeniu się. Jeśli stosujesz metodę „3Z” — czyli zakuć, zdać, zapomnieć — zmiana utrwalonych nawyków będzie wymagała od Ciebie czasu i cierpliwości. Zapewniamy, że warto podjąć to wyzwanie!
Pamiętaj też, że zdobywana wiedza ma służyć Tobie, a nie na odwrót. Brzmi banalnie? Szkoda, że do kwestii równie oczywistych, tak rzadko można zaliczyć wykorzystywanie swoich naturalnych predyspozycji. Do rzeczy. Słyszałeś kiedyś upomnienie, by siedzieć prosto, cicho lub… nie pisać po książkach? Podczas stosowania technik efektywnej nauki możesz zapomnieć o tych zasadach.
By uczyć się naprawdę efektywnie, potrzebujesz być skupiony! Jeśli więc najłatwiej jest Ci się skoncentrować, będąc w ruchu — w czasie nauki chodź po pokoju. Zapamiętujesz najlepiej informacje głosowe i dźwięki? Powtarzaj na głos przyswajany materiał. A może jesteś wzrokowcem? Rób notatki lub mapy myśli (spokojnie, zaraz dowiesz się, o czym mowa).
Wiesz już, że czeka Cię zmiana nawyków lub podszlifowanie dotychczas stosowanych metod uczenia się. To jednak nie wszystko.
Nawet najbardziej zaawansowane techniki efektywnej nauki zdadzą się na nic, jeśli nie będziesz mógł się skoncentrować. Zadbaj o to, by przystępując do nauki być w odpowiedniej, sprzyjającej przyswajaniu wiedzy kondycji i znajdować się w odpowiednim miejscu i czasie. Innymi słowy — stwórz sobie najlepsze warunki do nauki. O co powinieneś zadbać, nim zasiądziesz do nauki? Oto praktyczna checklista:
Po odhaczeniu punktów checklisty możesz przystąpić do dzieła!
Wiele badań wskazuje na to, że nasz mózg najlepiej przyswaja informacje w małych, częstych i przede wszystkim regularnie serwowanych dawkach. Wygospodaruj czas na naukę i podziel go na sety. Nie chcemy Ci mówić, ile minut powinien wynosić jeden set. Sam musisz sprawdzić, jaki wariant będzie dla Ciebie najlepszy. Może to być 15 lub 25 minut (jak w technice zwanej Pomodoro). Wszystko zależy od tego, jak długo jesteś w stanie utrzymać koncentrację. Podziel materiał, którego musisz się nauczyć na partie, a pomiędzy setami nauki rób przerwy na odpoczynek i przekieruj myśli na coś innego.
By zapamiętać informacje na długo, musisz je powtarzać. Przeznaczaj pierwsze 15 minut nauki na powtórzenie materiału, którego uczyłeś się dzień wcześniej. Tak. Efektywna nauka zakłada regularność uczenia, rozłożoną w czasie. Ucząc się codziennie, w efekcie poświęcisz mniej czasu na naukę niż w przypadku uczenia się dzień przed sprawdzianem, a zdobyta wiedza zostanie z Tobą znacznie dłużej.
Efektywność nauki podkręcisz do maksimum, jeśli będziesz powtarzać na głos nowo poznane informacje, co umożliwiają nasze nagrania. Staraj się stosować metodę „od ogółu do szczegółu” – to świetny sposób na systematyzację wiedzy.
Efektywna nauka to żadna czarna magia. Jednak z „magią” ma trochę wspólnego… A raczej z iluzją. Czy wiesz, że mentalizm (czyli m.in. czytanie w myślach) — najbardziej tajemniczy dział sztuki iluzji opiera się w sporej mierze na mnemonice? Jeśli oglądałeś serial Mentalista lub inne filmy o tematyce iluzji, być może zasmakowałeś spektakularnych efektów stosowania mnemotechnik.
Wszystko fajnie, brzmi obiecująco, ale czym w ogóle jest mnemonika?! Czy to wymysł współczesnych specjalistów od efektów specjalnych? Nic podobnego! Mnemonika to zespół sposobów ułatwiających zapisywanie i przechowywanie w pamięci nowych informacji oraz przypominanie sobie ich po czasie. Mnemotechniki znane i doceniane były już w starożytności!
Choć każda z wymienionych w tym tekście metod efektywnej nauki opiera się mniej lub bardziej na mnemonice, to trzy kolejne stanowią ich najbardziej charakterystyczne przykłady. Z niemałą ekscytacją Ci je przedstawiamy. Zacznijmy od najprostszej i najbardziej popularnej mnemotechniki, którą z pewnością już stosowałeś, czyli…
Już w latach 70. XX wieku naukowcy dowiedli, że robienie notatek ma olbrzymi wpływ na efektywność nauki. 40 lat później teoria została uzupełniona o stwierdzenie, że to odręczne notatki mają największą moc. Pisanie na klawiaturze komputera zwykle jest szybsze, a afektywnej nauce nie sprzyja pośpiech. Odręczne sporządzanie notatek zmusi Twój mózg do selekcji informacji istotnych i tym samym syntetyzacji materiału.
Marginesy kartek w Twoich zeszytach zdobią rysunki, gryzmoły, szlaczki i inne wyniki Twojej ekspresji? Świetnie! To znaczy, że intuicyjnie stosujesz metodę utrzymywania poziomu skupienia, sprzyjającą procesowi uczenia się. Sporządzanie notatek z jednoczesnym rysowaniem (czy bardziej bazgroleniem po kartce) wpisuje się przede wszystkim w techniki efektywnej nauki ze słuchu. Bardziej uniwersalną metodą notowania i jednocześnie uczenia się jest sporządzanie mapy myśli.
Drugą popularną i polecaną przez nas mnemotechniką jest mapa myśli. Jej sporządzenie ułatwi Ci zrozumienie i zapamiętanie materiału, a także przypomnienie go sobie nawet po dłuższym czasie. Czym jest mapa myśli? To wyodrębnienie i graficzne przedstawienie najważniejszych informacji. Jak ją zrobić?
Mapa myśli powinna być czytelna, ale przede wszystkim dla Ciebie — możesz uzupełnić jej strukturę rysunkami, skrótami myślowymi, dzięki którym szybko powiążesz fakty czy przypomnisz sobie istotne wskazówki. Metoda sporządzania mapy myśli może Ci też pomóc w zarządzaniu czasem, planowaniu i rozwiązywaniu problemów w przyszłości!
Pałac pamięci jest jedną z mnemotechnik, znanych już w starożytności. Polega na przypisywaniu informacjom poszczególnych, dobrze znanych Ci miejsc, osadzaniu ich w konkretnej przestrzeni. To dlatego wspomniany w nagłówku Platon może zagościć w Twoim ogrodzie, podczas gdy Ty, usiłujesz przyswoić sobie idee filozofii przyrody.
Innym przykładem pałacu pamięci jest porozsadzanie w różnych miejscach Twojego pokoju np. postaci historycznych. Przypisz mi absurdalne czynności (np. Napoleon grający w Fifę, ścierający kurze Poniatowski itd.), ale połącz je z faktami (Napoleon odreagowuje stres po porażce w bitwie pod Waterloo). Jeśli wprowadzisz do pałacu pamięci ruch — przechadzając się w wyobraźni po własnym domu, możesz łatwo i przyjemnie nauczyć się kolejności zdarzeń historycznych, rządów władców itp.
Powyżej przedstawione techniki efektywnej nauki, dotyczą samodzielnego uczenia się. Jeśli masz taką możliwość — możesz pouczyć się też z kolegą czy koleżanką. Stara zasada głosi, że jesteś w stanie coś wytłumaczyć, jedynie w sytuacji, gdy sam to rozumiesz. Jednak usiłując na głos przekazać informacje, streścić przerabiany dział czy wytłumaczyć twierdzenie matematyczne możesz natrafić na swego rodzaju luki, których wcześniej nie byłeś świadomy. A jak wiadomo — aby rozwiązać problem, najpierw trzeba go zidentyfikować.
W towarzystwie choćby jednej osoby możesz zamienić się raz w nauczyciela, prowadzącego lekcję, a innym razem w ucznia słuchającego wykładu. Tego typu metody efektywnej nauki niosą ze sobą wielowymiarowe korzyści jak np. opracowanie materiału z dodatkową mobilizacją, sprzyjające zrozumieniu i uczeniu się powtarzanie (i robienie tego na głos) czy wykrywanie nieścisłości i obszarów do douczenia.
Jak już wspominaliśmy, efektywna nauka to swego rodzaju podróż. Możesz odbywać ją samodzielnie lub czasami w towarzystwie kolegi. Zawsze jednak warto wyposażyć się w mapę (nie tylko mapę pamięci) i doświadczonego kompana, który pomoże Ci nie zagubić się w krainie zdobywania wiedzy, odpowie na nurtujące Cię pytania, a innym razem wskaże kierunek wyprawy lub najbardziej dogodną ścieżkę. Tutaj, na stronie maturalni.com — jesteśmy dla Ciebie! Z przyjemnością będziemy towarzyszyć Ci na Twojej drodze po świecie edukacji!
Nauczycielka
Polonistka z 18-letnim doświadczeniem, która swoją pasją do języka potrafi zarazić wszystkich maturzystów. Prowadząca największe maturalne live w Polsce. W jej zajęciach bierze udział tysiące osób, które następnie zdają maturę na wysokim poziomie. Wyróżniona przez Ministerstwo Edukacji Narodowej za sprawą jej wybitnych osiągnięć.
Te treści mogą być dla ciebie pomocne i interesujące.
Młodzieżowe Słowo Roku 2025 zostało ogłoszone! Zwycięzcą plebiscytu PWN został “szponcić” — słowo, które może oznaczać zarówno krytykę, jak i podziw. Dla fanów “6-7” będzie to duże rozczarowanie, bo wielu uważało, że to właśnie ten internetowy idiom wygra!
Turbo Korki Matura 2026 Cykl 12 spotkań z Egzaminatorem 👨🏫 które przygotują Cię do matury na 80%+ Dołącz do zamkniętej grupy 300 osób i ucz
Matura rozszerzona z polskiego nie zaskakuje liczbą zadań, tylko poziomem wymagań. Cały egzamin to jedna wypowiedź argumentacyjna, w której liczy się logika, styl, znajomość lektur i umiejętność budowania wniosków. W tym wpisie rozkładamy rozszerzenie na czynniki pierwsze: od tego, jak wygląda arkusz, po to, czego naprawdę oczekują egzaminatorzy i jak przygotować się tak, by zdobyć wysokie punkty.
Zdajesz maturę w 2026? Dobre wiadomości: znika próg 30% na rozszerzeniach, podstawa programowa jest krótsza o ok. 20%, a w polskim i językach pojawiają się nowe zasady (krótsze wypracowania, więcej zadań otwartych, język ukraiński). W tym tekście dostajesz szybki przegląd potwierdzonych zmian i prosty plan nauki pod nowe wymagania. Na końcu znajdziesz też miejsca, gdzie sprawdzać aktualizacje CKE oraz wskazówki, z których kursów Maturalni.com skorzystać.
© Maturalni.com. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Administratorem danych, które tu wpisujesz będziemy My, czyli Maturalni Sp. z o.o.. Dane będą przetwarzane w celu marketingu bezpośredniego naszych produktów i usług. Podstawą prawną przetwarzania jest uzasadniony interes Administratora.
